2-3 Kasım 2022 tarihlerinde, Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM, vekam.ku.edu.tr) bünyesinde gerçekleştirilen Çocuklar (0-18) için Kültürel Miras Çalışmaları Çalıştayı’nın üçüncüsünün başlığı “Kitap, Çizgi Roman ve Fotoğraf” dı. VEKAM direktörü Prof. Dr. Filiz Yenişehirlioğlu ve Koç Üniversitesinden arkeolog Doç. Dr. Çiğdem Maner ile birlikte bilimsel komitesinde yer aldığım çalıştay dizisinin ilki 14 – 15 Kasım 2019 tarihlerinde VEKAM Bağ Evi’nde yapılmıştı. Sunumların yanı sıra altı atölyenin de yürütülmesi farklı deneyimler adına çok kıymetliydi.
Küresel salgın sebebiyle ikinci çalıştay için biraz beklemek, 2020 yılında yapılacak çalıştayları ertelemek zorunda kaldık. Yüz yüze gerçekleştirebilmek için daha da beklememiz gerektiğini fark ettiğimiz noktada ikinci çalıştayı çevrimiçi yapmaya karar verdik ve “Öğretmen Odaklı Uygulamalar” temasıyla 29 – 30 Nisan 2021 tarihlerinde gerçekleştirdik. Bu deneyim de bizlere çok sayıda kişiye ulaşma imkânı sundu. İlk gün 417, ikinci gün 438 kişi etkinliğe katılım sağladı. Tek eksik atölye çalışmalarıydı.
Çalıştay dizisinde öncelikli kararlardan biri olarak kısa sürede yayına dönüştürme ilkesi sonucunda birinci kitap yayınlandı, ikinci kitap ise yakın zamanda raflarda yerini alacak.
Uluslararası olarak düzenlenen üçüncü çalıştaya Almanya, İtalya, Fransa ve Mısır’dan da uzmanlar katıldı.
Yazılı kaynaklar üzerine odaklanılan çalıştayın ilk gününde, başkanlığını Doç. Dr. Çiğdem Maner’in yaptığı ilk oturuma Doç. Dr. Nazmi Ağıl, Kültür Transferi Olarak Yeniden Yazım başlıklı sunumuyla katıldı. Yazar ve arkeolog Mine Soysal sunumunu Çocuk ve Gençlik Edebiyatında Kültürel Mirasın Yansımaları üzerine kurgularken, yazar Behiç Ak Çocuklara Kültürel Mirasın Aktarılması başlığı çerçevesinde fikirlerini paylaştı.
İlk günün ikinci oturumunda yurt dışından iki konuk vardı. Başkanlığını Doç. Dr. Nazmi Ağıl’ın yaptığı oturumda Mısır’dan Prof. Dr. Heba Safey Eldeen Mısır’da Çocuklar ve Gençler için Kültürel Miras Temalı Yayınlar: Akademi için Alternatif Perspektifler başlıklı sunumunu paylaştı. İtalya’dan Prof. Dr. Frances Pinnock ise geniş bir tarihsel perspektifle İtalyan Okullarında Tarih (ve Coğrafya) Öğretimi üzerine bilgilendirme yaptı.
2 Kasım tarihindeki son oturumun başkanı Seçil Tezer Altay’dı. Altay’ın Covid-19 kısıtlamaları sebebiyle çevrimiçi katılmak zorunda kaldığı oturumda ilk olarak Emre Apaydın hem Cin Ali kitapları hem de Cin Ali Kütüphanesi’nde çocuklar için kültürel miras ögelerini araştırdığı kapsamlı bir sunum yaptı. İstanbul Alman Arkeoloji Enstitüsünden Dr. Moritz Kinzel’in paylaşımı ise bir çizgi öykü üzerineydi. Kinzel Tilki isimli kitapta Neolitik Döneme dair bilgileri çizerek anlatım süreçlerini sundu. Bu oturumda bir diğer konuşma başlığıysa Arkeolojiyi Çocuklara Aktarmak için Çizgi Romanlar ve Çizgi Film idi. Dr. Federico Zaina sunumunda ana amaçla[1]rından biri, gençler arasında Irak’ın zengin kültürel mirasını tanıtmak ve ülkenin geçmişi hakkında farkındalık yaratmak olan EDUU projesi (www.eduu.unibo.it) kapsamında özel dersler, müze ve arkeolojik alan ziyaretlerinin yanı sıra üç iki dilli çizgi roman ve bir video (EDUU’nun ortağı olan Torino CRAST ta[1]rafından gerçekleştirilen) gibi kişiye özel geliştirilen basılı ve dijital eğitim araçlarından söz etti.
İlk gün bir de atölye çalışması vardı. Yürütücülüğünü İstanbul Alman Arkeoloji Enstitüsünden Dr. Moritz Kinzel’in yaptığı Arkeolojik İçeriği ve Miras Anlatılarını Görselleştirmek: Bilinmeyeni Nasıl Sunmalı? isimli atölyede katılımcılar örnekleri inceledikten sonra arkeolojik verilere dayalı bir hikayeyi, özellikle grafikler yoluyla anlatmayı deneyimlediler. Kendi çalışmalarını hazırladılar.
3 Kasım 2022 tarihinde çalıştayın ikinci gününde başkanlığını benim yaptığım ilk oturum ilk konuşmacısı Dr. Pınar Durgun oluşturduğu kitabı Bir Eğitimcinin El Kitabı: Kültürel Miras, Arkeoloji, ve Antik Dünya Eğitimi için Dersler üzerine bir sunup yaptı. Aynı zamanda görev aldığı Pergamon Müzesi’nde öncülük ettiği çocuk aktivite kitabı projesiyle ilgili bilgiler de paylaştı. İkinci konuk Doç. Dr. Ilgım Veryeri Alaca Resimli Çocuk Kitaplarında Fotoğraflarla Kültürel Miras Aktarımı başlıklı konuşmasında fotoğrafın yansıttığı gerçekle metinlerle kurduğu ilişki ulusal ve uluslararası kitaplar üzerinden tartışarak sundu. Asuman Alpagut Anadolu Medeniyetleri Müzesinde hazırlanan, çok geniş bir perspektifle müze koleksiyonundaki tüm uygarlıkların çocuklara anlatılmasını hedefleyen kitap setini Anadolu’nun Zengin Tarihini Çocuklara Anlatmak: Senden Önce Anadolu Projesi Eğitim Seti Kitapları başlıklı sunumuyla anlattı. Bu oturumun son konuşmacısı Sebla Kut idi. Kut çeşitli Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde çeşitli devlet müzeleri için hazırlamış oldukları öğretmenlerin öğrencileriyle birlikte müzeleri daha yakından tanımalarına imkan tanıyacak Müze Kiti projesini sundu.
Çalıştayın, başkanlığını Prof. Dr. Filiz Yenişehirlioğlu yaptığı son oturumda ilk olarak Alman Enstitüsü’nden Seçil Tezer Altay İzlerin Peşinde: Bergama’da Çocuklarla Kültürel Miras Yürüyüşü başlıklı sunumuyla Bergama’da geçmişi ve bugünü fotoğraflar üzerinden inceleyip karşılaştırdıkları projelerinden bahsetti. Ardından Louvre Müzesinden Cyrille Gouyette Klasik Sanat Sokak Sanatına İlham Verdiğinde: Müzeden Sokağa “Sokak Sanatında Louvre” başlıklı konuşmasında sokak sanatçılarının müzelerdeki klasik eserlerle bağ kuran çalışmalarla gençleri orjinal eserlere ve barındırdıkları bilgilere ulaşmaya yönlendirebildiğinin örneklerini sundu. Çalıştayın son konuşmacısı T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünden İbrahim Barış Sarıca, Kültür Varlığı Kaçakçılığının Önlenmesi Temasında Çocuklara Koruma Bilincinin Aşılanması Çalışmaları başlıklı sunumunda bakanlık bünyesinde kaçakçılığının önlenmesinin önemi ve koruma bilincini çocuklara aşılayan çalışmalardan ve yayınlardan bahsetti.
İkinci günün sonunda da iki atölye vardı. Yürütücülüğünü Koç Üniversitesinden Doç. Dr. Ilgım Veryeri Alaca ve Serpil Karaoğlu’nun üstlendiği Kolaj ve Fotoğraflarla Anlatı Yaratmak – Resimli Kitap Demosu isimli atölyede resimli kitaplarla ilgili genel bir sunumun ardından her bir katılımcı “nostalji” ve “kültürel miras” kavramları üzerinden bir prototip kitap oluşturdu.
Diğer atölye ise Louvre Müzesinden Cyrille Gouyette yürütücülüğünde gerçekleştirildi. Sokak Sanatı isimli atölye Bağ Evi’nin bahçesinde yapıldı. Katılımcı grubunun ikiye ayrıldığı atölyede, Louvre Müzesi koleksiyonlarına ait iki eser üzerinden ( Géricault ‘ın Medusa’nın Sandalı tablosu ve Delacroix’in Özgürlük tablosu) ekolojik kriz, atık ve bu atıkların sürdürülebilirliğine ve geri dönüşümüne olan ihtiyaca odaklanan kolektif sokak sanatı çalışmaları gerçekleştirildi.
Çalıştay boyunca panelistlerin sunumlarında yer verdiği ve ilaveten ilk çalıştaydan itibaren arşive alınan yayınlar katılımcıların inceleyebilmesi için salonda hazır bulunduruldu. 2023 baharında gerçekleştirilmesi planlanan 4. Çalıştayın hazırlıklarına başlandığı ve ilk ikisi gibi bu çalıştayın da yayına dönüştürüleceği bilgisinin paylaşılmasının ardından çalıştay tamamlanmış oldu.
odengiz.blog 